„Piši ćirilicom – da te ceo svet razume“ – projekat Ferijalnog saveza Novog Beograda izazvao je veliko interesovanje, kako samih aktera akcije, tako i javnosti, pa je od aprila do decembra prošle godine organizovan veliki broj radionica na temu srpskog jezika i ćiriličnog pisma.
I ovaj projekat protekao je uz pomoć Sekretarijata za sport i omladinu Grada Beograda, pa su tako osnovci i srednjoškolci na originalan način dali do znanja da koliko je ćirilica važna za svakog Srbina.
„Mladima smo dočarali važnost ćiriličnog pisma – ne u cilju da ga nikad zaborave, već da ga mnogo češće koriste. Svi u Srbiji smo se opismenili – ćirilicom. Prva napisana slova bila su nam ćirilicom. Prve ocene u školi dobili smo na osnovu ćirilice. I većina nas je prve reči napisala ćirilicom, iako se one isto pišu i latinicom – ”mama” i ”tata”. Danas je latinica, ipak, preuzela primat u našim životima. Baš zbog toga je
potrebno da vratimo ćirilicu u svakodnevnicu. I to su mladi, akteri projekta, razumeli. Svesni da je većina društvenih mreža koje koriste – latinicom, da je većina TV stanica u Srbiji – latinicom, da je većina lokala i butika – laitinicom, mladi su tokom našeg projekta shvatili da moraju da sačuvaju srpsko pismo i našu
tradiciju, onako kako je to Vuk Stefanović Karadžić zamislio. Mladi su uz naše stručnjake, kroz zanimljive radionice, shvatili koliko je ćirilično pismo bitno“, rečeno je u Ferijalnom savezu Novog Beograda nakon ovog projekta koji je bio i zabavnog-sportskog karaktera.
Srpska ćirilica
Srpska ćirilica (vukovica ili Vukova ćirilica) je adaptacija ćirilice za srpski jezik, koju je 1811. godine uobličio srpski lingvista Vuk Stefanović Karadžić. Pismo se koristi u srpskom i bošnjačkom jeziku. Neznatno izmijenjeni oblik se koristi u crnogorskom jeziku.
Karadžić je srpsku ćirilicu zasnovao na prethodnom „slavenosrpskom” pismu, po principu „piši kao što govoriš, a čitaj kao što je napisano”, uklanjajući zastarjela slova i slova koja predstavljaju jotovane samoglasnike, uvodeći slovo Ј iz latinice umjesto njih, i dodajući nekoliko suglasnika za specifične zvuke u srpskoj fonologiji. Hrvatski lingvista Ljudevit Gaj 1835. godine, vodeći se istim principima, uobličio je hrvatsku latinicu zasnivajući je na češkoj latinici.
Pravopis srpskog jezika određuje ćirilicu kao primarno pismo dok pravopis bošnjačkog jezika određuju ravnopravnu upotrebu ćirilice i latinice. Srpsku ćirilicu su kao osnov za makedonsku ćirilicu koristili Krste Misirkov i Venko Markovski.
Zvanična upotreba
Srpska ćirilica je prema ustavu Srbije službeno pismo. Ustav Bosne i Hercegovine se ne bavi službenim pismom, dok ustavi oba entiteta, Ustav Republike Srpske i Ustav Federacije Bosne i Hercegovine određuju jednaku upotrebu ćiriličnog i latiničnog pisma. Srpski jezik u Hrvatskoj je zvaničnoj priznat kao manjinski jezik; međutim, upotreba ćirilice u dvojezičkim natpisima izazvala je proteste i vandalizme.
Razlike od ostalih čiriličnih pisma
Srpska ćirilica ne koristi nekoliko slova koja se koriste u ostalim slovenskim ćirilicama. Ne koristi tvrdi poluglas (Ъ) i meki poluglas (Ь), ali se meki poluglas koristi kao dio ligature. Nema ruskog i bjeloruskog slova Э, polusamoglasnika Й ili Ў, ni jotovanih slova Я (ruski i bugarski), Є (ukrajinski), Ї (ukrajinski), Ё (ruski) i Ю (istočnoslovenski i bugarski), umjesto kojih se koriste po dva odvojena slova: Ja, Je, Ji, Jo, Jy. Slovo J može biti korišteno kao polusamoglasnik, umjesto Й. Slovo Щ se ne koristi, kada je potrebno može se transkribovati kao Šč ili Št.
Kurzivni oblik srpskih i makedonskih ćiriličkih malih slova b, g, d, p i t, razlikuje se od onih koji se koriste u drugim ćiriličkim pismima (u srpskoj ćirilici malo slovo š može biti podvučeno, dok to u makedonskoj ćirilici nije slučaj). To predstavlja prepreku u Unikod kodiranju, jer se slova razlikuju samo u kurzivnim oblicima, a istorijski nekurzivna slova se koriste na istim pozicijama. Srpska profesionalna tipografija koristi fontove posebno stvorene za jezik kao bi se ovaj problem prevazišao, ali tekstovi štampani sa običnih računara češće sadrže istočnoevropske, a rjeđe srpske kurzivne glifove.[19] Ćirilički fontovi sa Adoba,[20] Vindovsa (Vista i noviji) i nekoliko drugih fontovnih porodica sadrže srpske varijante (i običnu i kurzivnu).
